Morowe remedium. Obraz alkoholu jako ludowego panaceum wobec wybranych epidemii na przestrzeni lat oraz jego miejsce w świadomości społecznej

Home / Morowe remedium. Obraz alkoholu jako ludowego panaceum wobec wybranych epidemii na przestrzeni lat oraz jego miejsce w świadomości społecznej

Łukasz Martowski1

  1. Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
    Wydział Farmaceutyczny
    ORCID 0000-0002-1416-4466

Tytuł rozdziału: Morowe remedium. Obraz alkoholu jako ludowego panaceum wobec wybranych epidemii na przestrzeni lat oraz jego miejsce w świadomości społecznej

Monografia: Epidemie: od historycznych postaci leku po COVID-19 (A. Smakosz, M. Dąsal (red.))

Seria wydawnicza: Acta Uroborosa

Tom: I

Strony: 99–120

Rok wydania: 2021

ISBN 978-83-957703-3-3 (oprawa miękka)
ISBN 978-83-957703-4-0 (wersja elektroniczna)
ISSN 2720-2593

Plik do pobrania:

Abstrakt

W dobie pandemii COVID–19 i daleko idących restrykcji alarmujący stał się fakt szukania alternatywnych metod kuracji w warunkach domowych. Poszukiwania te niejednokrotnie kończą się na zawierzeniu w panacealne właściwości alkoholu. Celem artykułu jest przedstawienie jego spożycia jako ludowego remedium na epidemie. Pytanie przewodnie, jakie przyświeca tym rozważaniom, odnosi się do wzorców społeczno-kulturowych i brzmi: czy alkohol na przestrzeni lat był uważany za ludowe panaceum? W szerokiej analizie tekstów źródłowych przedstawiono optykę ludzi względem alkoholu zarówno wobec spożywania prewencyjnego, jak i kuracyjnego w trakcie epidemii. Ukazano różnego rodzaju wykorzystanie alkoholu zarówno w medykamentach, jak i terapiach. Całość została osadzona chronologicznie w ramach danych tekstów kultury. Finalnie oceniono dotychczasowe działania i wzorce kulturowe, które realizowane są obecnie podczas trwającej w 2021 roku pandemii COVID–19. Ukazano liberalne podejście do spożywania alkoholu w przeszłości, przywiązanie do ludowych praktyk, gdzie był on traktowany jako powszechne antidotum oraz zdiagnozowano jako przyczynę takiego stanu rzeczy nikłą wiedzę z zakresu biochemii i medycyny. Puentą owych rozważań została zatem obecnie rosnąca świadomość społeczna, idąca w parze za rozwojem nauki.

Słowa kluczowe: alkohol, COVID-19, wzorce kulturowe, medycyna ludowa, panaceum, epidemia

Abstract

Title: A remedy for the plague. The image of alcohol as a folk panacea in the face of the epidemic over the years and its place in the social consciousness

During the major outbreak of COVID–19 pandemic and far-reaching restrictions, the search of alternative methods of treatment at home has become alarming. These searches often end with trust in panacea properties of alcohol.
The main aim of this article is to present its consuption as a folk remedy for epidemics. The guiding question that precedes these considerations relates to socio-cultural patterns and it sounds: has alcohol been considered as a folk panacea over the years? An extensive analysis of the source texts presents people’s optics towards alcohol, not only for preventive, but also for curative consumption. Various types of alcohol usage have been shown, both in medications and therapies.
The entire article was set chronologically, based on the time frame of the given cultural texts. Finally, the activities and cultural patterns that are currently being implemented during the COVID–19 pandemic in 2021 were assessed. It shows a liberal approach to alcohol consumption in the past, attachment to folk practices where it was treated as a common antidote and diagnosed as the cause of this state of affairs, poor knowledge of biochemistry and medicine in the past. The climax of these considerations is now the growing social awareness that goes hand in hand with the development of science.

Keywords: alcohol, COVID-19, cultural patterns, epidemics, folk medicine, panacea, plague

Bibliografia

  1. Ancheri, S. (2021). During the Spanish flu pandemic, whisky was medicine. https://www.cntraveller.in/story/spanish-flu-pandemic-whisky-medicine/ [03.08.2021.].
  2. Banaś, A. (2019). Dekameron reakcją mieszkańców Florencji na epidemię dżumy w 1347 roku. [W:] M. Dąsal (red.), Acta Uroboroi. W kręgu epidemii II (s. 37–48). Wrocław: SKN Uroboros.
  3. Berridge, V., Mars, S. (2004). History of addictions. Journal of Epidemiology and Community Health 58, 747–750.
  4. Bocaccio, G. (1975). Dekameron. Państwowy Instytut Wydawniczy.
  5. Brwon, J. (2021). How the bubonic plague changed drinking habits. https://theconversation.com/how-the-bubonic-plague-changed-drinking-habits-160840.
  6. Brzozowska, E. (2020). Czego możemy się nauczyć z drugiej fali “hiszpanki”? https://www.medonet.pl/koronawirus/to-musisz-wiedziec,koronawirus–czego-mozemy-sie-nauczyc-z-drugiej-fali-hiszpanki-,artykul,18628694.html [02.08.2021.].
  7. Chodkiewicz, J. (2020). Życie w dobie pandemii. http://psych.uni.lodz.pl/wp-content/uploads/2020/05/RAPORT-PIERWSZY-ETAP.pdf [02.08.2021.].
  8. Croyle, J. (2020). 1918 pandemic: Whiskey sales boom at Syracuse stores as buyers figure it would defeat the flu. https://www.syracuse.com/living/2020/04/1918-vintage-ad-whiskey-sales-boom-at-syracuse-stores-buyers-believing-it-helps-prevent-influenza.html. [03.08.2021.].
  9. Daugherty, G. (2020). Amid 1918 Pandemic, Bootleg Whiskey Became a Respectable Medicine. https://www.history.com/news/1918-flu-pandemic-whiskey-remedy-prohibition [03.08.2021.]
  10. Duch-Dyngosz, M. (2014). Historia z wódką. https://www.miesiecznik.znak.com.pl/7062014z-krzysztofem-zamorskim-rozmawia-marta-duch-dynogszhistoria-z-wodka/.
  11. Dyjdow-Bendek, D., Rój, A., Zagożdżon, P. (2015). Ocena poziomu wiedzy studentów Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego oraz Akademii Morskiej w Gdyni w zakresie prozdrowotnych właściwości wina. Problemy Higieny i Epidemiologii. 96(1), 211–217.
  12. Dzierżanowska, D. (2001). Antybiotykoterapia praktyczna. Alfa Medica Press.
  13. Erkoreka, A. (2010). The Spanish influenza pandemic in occidental Europe (1918–1920) and victim age. Influenza and Other Respiratory Viruses. 4(2), 81–89.
  14. French, J. (1667). The London-distiller: exactly and truly shewing the way (in words at length, and not in mysterious characters and figures) to draw all sorts of spirits and strong-waters: to which is added their vertues, with additions of many excellent waters. London: Printed by E. Cotes for Thomas Williams.
  15. Gately, I. (2012). Drink. Kulturowa historia alkoholu. Altheia
  16. Gies, J., F. (2018). Życie w Średniowiecznej Wsi. Wydawnictwo Znak Horyzont, Kraków.
  17. Harvard Health Publishing (HHP). (2012). Plague (Yersinia Pestis). https://www.health.harvard.edu/diseases-andconditions/plague-yersinia-pestis [07.07.2019.]
  18. Karlamangla, S. (2020). Why the coronavirus outbreak isn’t likely to be a repeat of the 1918 Spanish flu. https://www.latimes.com/science/story/2020-03-06/why-this-coronavirus-likely-wont-be-as-bad-as-the-1918-pandemic-flu [01.08.2021.]
  19. Kenning, D. (2010). Piwa Świata. Warszawa: Olesiejuk.
  20. Khanna, M. (2021). Whisky Was Medicine During 1918 Spanish Flu Pandemic, And Why It Isn’t So Today. https://www.indiatimes.com/technology/science-and-future/whisky-medicine-spanish-flu-pandemic-history-541278.html. [07.07.2021].
  21. Kita, J. (2018). Diety lecznicze w dziewiętnastowiecznych polskich uzdrowiskach., Żywienie chorych w szpitalach Królestwa Polskiego. [W:] Płonka-Syroka, B. (red.), Grajeta, H. (red.), Syroka, A. (red.), Historia diety i kultury odżywiania (s. 111–140). Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu.
  22. Kitasato, S. (1894). The bacillus of bubonic plague. The Lancet, 144(3704), 428–430.
  23. Kopyra, T. (2016). Piwo. Wszystko, co musisz wiedzieć, żeby nie wyjść na głupka. Flow Books.
  24. Kucharski A. (2020). Prawa epidemii. Skąd się epidemie biorą i czemu wygasają. Wydawnictwo Relacja
  25. Loyd-Smith, J.O. i in. (2005). Superspreading and the effect of individual variation on disease emergence. Nature.
  26. Lynch, P. (2017). John Snow Stopped Cholera in London with the Help of 500 Beer Drinkers. https://historycollection.com/john-snow-stopped-cholera-london-help-500-beer-drinkers/ [28.07.2021.]
  27. Montiganc M. (2005). Magia wina. Zapobieganie chorobom układu sercowo-naczyniowego. ARTVITAE.
  28. Mortimer, I. (2017). The Time Traveller’s Guide to Restoration Britain. The Bodley Head, London
  29. PARPA, Czy w czasie pandemii Polacy piją więcej alkoholu? (2020). https://www.parpa.pl/index.php/aktualnosci/1320-czy-w-czasie-pandemii-polacy-pija-wiecej-alkoholu (09.06.2020.)
  30. Prosak, J. (1979). Siedem wieków pieśni polskiej: śpiewnik dla młodzieży z komentarzem historycznym. Waraszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne.
  31. Rudolf, E. (2019). Od dżumy do Eboli. Sposób przedstawiania wybranych chorób zaraźliwych w przykładowych tekstach literatury popularnej. Pracowania Literatury i Kultury Popularnej oraz Narodowych Mediów
  32. Ruffie, J., Sourina, J. (1996). Historia epidemii. Od dżumy do AIDS. Wydawnictwo W.A.B.
  33. Świderska, M. (2011). Styl życia i zachowania prozdrowotne – wybrane konteksty. Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna.
  34. Tukiedydes, (1998). Wojna Peloponeska. Czytelnik.
  35. Wdowiak, L. (2013). Alkohol – panaceum medycyny ludowej dawnych ziem polskich w XIX stuleciu i na początku XX w. Część I. Ograżka, kolera, czerwonka, laksy , boleści w dołku, żółtaczka, kolki i suchoty. http://www.monz.pl/Alkohol-panaceum-medycyny-ludowej-dawnych-ziem-polskich-w-XIX-stuleciu-i-na-poczatku,73414,0,1.html.
  36. World Health Organization, (2020). Alcohol and COVID-19: what you need to know. https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0010/437608/Alcohol-and-COVID-19-what-you-need-to-know.pdf [03.08.2021.]
  37. Yersin, A. (1894) Ann. Inst. Pasteur 2. 428–430.
  38. Zagajewski, A. (2015). Domowy wyrób alkoholi. Arystoteles.

Licencja

Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC BY-NC-SA 4.0)

Strona główna repozytorium: www.pharmacopola.pl/repozytorium