Patroni aptekarzy. Rekonesans

Patroni aptekarzy. Rekonesans

Wstęp

Od zarania dziejów ludzkość prosiła Boga/bóstwa o pomoc i pocieszenie na czas choroby. W Kościele katolickim i Kościele prawosławnym występuje kult szeregu świętych, którzy według wierzących, za swoim wstawiennictwem są wstanie dopomóc potrzebującym w każdej dolegliwości oraz problemie. Każdy z nich odpowiada za pewien patronat, chroniąc sobą modlącego. Składane ku nim modły miały bowiem być pocieszeniem dla duszy, a także ciała fizycznego, w tym momencie najbardziej cierpiącego.

Jednym z ważniejszych patronatów, mając na uwadze ludzkie problemy zdrowotne, są święci (patroni) od aptekarzy, którzy od wielu stuleci leczyli dawnej społeczność dostępnymi w ich zasobach medykamentami.

Uwaga. Poniższy tekst częściowo zawiera poglądy religijne autorki.

Kosma i Damian — patroni aptekarzy i lekarzy

Kult obu świętych jest ściśle związany z medycyną i opieką zdrowotną. Wedle historii byli braćmi, żyjącymi w III wieku. Leczyli głównie biednych, bez pobierania honorarium.

Ich miłość do Boga i bliźnich sprawiła, że dokonywali wielkich czynów, za które zapłacili śmiercią męczeńską. Po śmierci grób świętych odwiedzany był przez rzesze pielgrzymów. Patroni wydziałów medycznych, farmaceutów, aptekarzy, dentystów i cyrulików. Wspomnienie liturgiczne Kosmy i Damiana przypada na 26 września w Kościele katolickim (dzień czczony przez farmaceutów), a 14 listopada w Kościele prawosławnych.

Święci Kosma i Damian. Jeden analizuje mocz, drugi trzyma aptekarską puszkę recepturową. Źródło: Godzinki Anny Bretońskiej. (XVI w.)

Święty Jan Ewangelista

Początkowo uczeń Jana Chrzciciela, następnie jeden z dwunastu apostołów Jezusa Chrystusa, według tradycji autor Ewangelii i Apokalipsy świętego Jana. Uznany za najmłodszego z apostołów i umiłowanego ucznia samego Chrystusa, czuwającego przy jego śmierci na krzyżu. Sam zmarł prawdopodobnie w Efezie albo naturalnie bądź jako męczennik, podobnie jak pozostali Apostołowie. Patron Azji Mniejszej, teologów, pisarzy, aptekarzy. Wspomnienie w Kościele 27 grudnia.

Święty Jakub Starszy Apostoł

Był starszym bratem Jana Ewangelisty, z którym zajmował się połowem ryb nad Jeziorem Galilejskim. Tuż przed śmiercią nawrócił się na chrześcijaństwo. W Kościele katolickim patron pielgrzymów, żebraków, robotników oraz aptekarzy.

Święty Wit

Wit w historii życia miał wielki konflikt z ojcem z powodu wiary chrześcijańskiej. Za życia głosił nauki Jezusa i dokonywał szeregu cudów. Mimo prześladowań i tortur w czasach cesarza Dioklecjana, nie wyrzekł się jednak swoich przekonań. Zmarł ugotowany we rozgrzanym z olejem kotle. Jest patronem aktorów, aptekarzy, karczmarzy, histeryków, zwierząt, osób z epilepsją, górników i wielu innych zawodów. Wspominany w Kościele katolickim 15 czerwca. Jeden z czternastu wspomożycieli.

Ku jego czci powstała modlitwa:

Prosimy Cię Panie, za przyczyną świętego Wita męczennika, któremu wiara w Ciebie pozwoliła dzielnie przyjąć cierpienie i śmierć, a także podnosić na duchu zrozpaczonych bliźnich, daj także i nam w imię Twoje nieść pociechę chorym i potrzebującym…

(Bajukański, s. 148)
Święty Jakub został ugotowany w kotle z olejem. Czy został później zjedzony? Źródło: Mistrz Epitafium Winklera. (1480–1489). Męczeństwo św. Jakuba.

Święty Rafał Archanioł

Zaliczany w poczet aniołów stworzonych przez Boga w pierwszym dniu stworzenia. Jego imię oznacza „Bóg uzdrawia”, a o samym świętym (jednym z wyższej rangi aniołów) można poczytać w Księdze Tobiasza. Wysoko czczony u chrześcijan i w społeczności żydowskiej na równi z innymi aniołami — Michałem i Gabrielem (w gnostycyzmie, niektórych odłamach chrześcijaństwa i judaizmu wymienia się jeszcze czwartego archanioła — Uriela). Patron chorych, podróżujących, emigrantów, policjantów, żeglarzy oraz aptekarzy. W Kościele katolickim wspomniany 29 września, w Kościele prawosławnym 8 listopada.

Święty Roch — patron dżumy

Roch z Montpellier, pielgrzym i taumaturg, święty wzywany podczas szalejących w Europie epidemii dżumy. Patron chorób zakaźnych, osób żyjących na marginesie, wędrowców, pracowników służby zdrowia oraz aptekarzy. Czczony 16 sierpnia w całym Kościele katolickim.

O samym Rochu więcej w monografii o epidemiach:

Święta Gemma Gałgani — mistyczka z aptekarskiej rodziny

W hagiografii znane są cztery święte o imieniu Gemma, jednakże to Gemma Gałgani należy do największych mistyczek Kościoła i uważana za największą z nich w XX wieku. Święta ta żyła na przełomie XIX–XX wieku jako piąte dziecko w rodzinie. Ojciec był aptekarzem, matka — opiekunką ogniska domowego.

W swoim życiu doznała wiele strapień i bolesnych doświadczeń. Uchodziła bowiem za niezwykle wrażliwą dziewczynkę, a cierpienie Chrystusa od dziecka wywierało na niej nieprzeciętne wrażenie. Gdy po raz pierwszy usłyszała od sióstr zakonnych opowieść o Pasji, miała rozchorować się na kilka dni. Do tego przedwczesna śmierć matki i gruźlica brata wymęczyła dziewczynkę, która następnie sama chorowała trzy miesiące i do pełnego zdrowia nigdy już nie powróciła. Z czasem miała pojawić się u niej choroba nóg (prawdopodobnie rak kości), kręgosłupa i nerek, rak mózgu.

Po latach zmarł także ojciec, a Gemma do końca swojego życia miała doświadczać łaski Jezusa i niezwykłych darów. Według podań, po przyjęciu Komunii św. słyszała głos Chrystusa. Objawiał się jej także jej Anioł Stróż, który udzielał wielu przydatnych wskazówek duchowych.

W wieku 18 lat, zapragnęła cierpieć jak sam Jezus Chrystus i na wzór św. Pawła chciała poznać Jezusa Ukrzyżowanego. Gdy klęczała przed krzyżem, osunęła się pod siebie i była to zapowiedź jej długoletniego cierpienia. Chrystus spełnił jej wymodloną prośbę i odtąd dopuścił do tajemnicy swojej męki. Gemma otrzymała bowiem dar stygmatów (z czego słynny był później Ojciec Pio) czyli odbicie ran Jezusa. Dziewczyna wiedziała, że wszystko co ją spotkało było po prostu żalem za popełnione w życiu grzechy. Całe życie powierzyła jednak Bogu i Aniołowi Stróżowi.

W 1902 roku śmiertelnie zachorowała, ale mimo poprawy zdrowia, zmarłym początkiem 1903 roku. Swoje życie oddała Jezusowi, którą Bóg powołał do cierpienia za ludzkość. W 1933 roku została wzniesiona przez papieża Piusa XII w poczet błogosławionych, gdyż uznano ją za wzór oddania Bogu oraz pracy nad sobą. Przez wiele lat dążyła do ascezy i okiełznania nie zawsze łatwego charakteru. Ćwiczyła się w posłuszeństwie, odrzucała wszelkie zbytki tego świata (chociażby wygląd), bo w jej życiu liczył się tylko Chrystus, Jego męka oraz pragnienie nieba. Wspomnienie świętej w Kościele katolickim przypada na dzień 11 kwietnia. Nie bez powodu wysoko czczona jako patronka aptekarzy i lekarzy, gdyż sama doznała w życiu bardzo dużo cierpienia.

Zakończenie

Historia ludzkości jest do dziś zapełniona postaciami wyjątkowych mężczyzn i kobiet, którzy całe swoje życie poświęcili innym. Mowa tutaj nie tylko o wspomnianych powyżej wybranych świętych na przestrzeni wieków, ale również o lekarzach czy pielęgniarkach, misjonarzach, a nawet o ludziach dobrego serca, którzy bezinteresownie nieśli pomoc potrzebującym.

Św. Walenty — patron nie tylko epileptyków i chorych psychicznie

„(…) czekali wszyscy z utęsknieniem, bo to czas wiosenny i koniec z postem” — o Wielkanocy staropolskiej słów kilka

Bibliografia

  • Attnater, D., John C.R. (1997). Dykcjonarz świętych. Wydawnictwo Ossolineum.
  • Bajukański, A. (2015). Święci, którzy leczą, przeł. A. Czendlik, Wydawnictwo AA.
  • Bauer, Z., Leszkiewicz, A. (2003). Wielka księga świętych. A-F. Wydawnictwo PWN.
  • Cammilleri, R. (2001). Wielka księga świętych patronów. Jakikolwiek jest wasz zawód, z jakimkolwiek problemem się borykacie, zawsze jest święty, do którego możecie się zwrócić. Wydawnictwo Jedność.
  • Day, M. (2002). Wszyscy święci ich życie i czasy. Wydawnictwo G+J RBA.
  • Giorgi, R. (2022). Święci patroni na każdy dzień, przeł. K. Stopa. Wydawnictwo Jedność.
  • Gorys, E. (2007). Leksykon świętych. Wydawnictwo Klub dla Ciebie.
  • Gulisano, P. (2011). Wielcy uzdrowiciele. Święci w historii medycyny. Wydawnictwo Jedność.
  • Niewęgłowski, W.A. (1998). Leksykon świętych. Wydawnictwo: Rosikon Pres.
  • Schauber, V. (2000). Święci na każdy dzień. Patroni naszych imion. Wydawnictwo Świat Książki.
  • Sobczak, J. (2000). Święci i ich symbole. Drukarnia i Księgarnia św. Wojciecha.
  • Zaleski,W. (1995). Święci na każdy dzień. Wydawnictwo Salezjańskie.

Leave a Reply

Your email address will not be published.